Ostrygojad to średniej wielkości ptak brodzący z rodziny ostrygojadów (Haematopodidae) i najbardziej rozpowszechniony gatunek ostrygojada w swojej rodzinie. Większość światowej populacji jest wędrowna i rozmnaża się wzdłuż wybrzeży zachodniej Europy, środkowej Eurazji i północno-wschodniej Azji. Jest to średni i zwarty ptak o czarno-białym upierzeniu, pomarańczowo-czerwonym dziobie i różowych nogach.

Ostrygojad żyje na otwartych wybrzeżach i łąkach, a także na piaszczystych i żwirowych plażach. Można go również zobaczyć na polach w głębi lądu. Na wybrzeżu jest zarówno dzienny, jak i nocny, podczas gdy w głębi lądu jest tylko dzienny. Ostrygojad jak na ptaka brodzącego, całkiem dobrze pływa. Na wybrzeżu żywi się głównie małżami, a w głębi lądu głównie robakami. Większe małże otwiera dziobem na dwa różne sposoby, ale poszczególne osobniki zawsze stosują tę samą technikę, której uczą się od rodziców i którą doskonalą poprzez praktykę. Większość ostrygojadów żyje w związkach monogamicznych. Zazwyczaj składa trzy jaja w gnieździe bezpośrednio na ziemi, wystarczająco daleko od wody, aby uniknąć przypływu. Oboje rodzice wysiadują jaja przez średnio 26-27 dni. Pisklętami opiekują się oboje rodzice, a pisklęta urodzone w głębi lądu rozwijają się szybciej niż te urodzone na wybrzeżu.

Ostrygojad to średni ptak o zwartej budowie ciała, ptak brodzący o długości od 40 do 44 cm, z dziobem od 6,5 do 9 cm i rozpiętością skrzydeł 72-83 cm. Ostrygojad ma głównie biały brzuch i czarny wierzch ciała. Ma długi pomarańczowo-czerwony do czerwonego dziób, różowe nogi i czerwone oczy. Samice i samce są podobne, z wyjątkiem tego, że dziób samicy jest średnio nieco dłuższy. Młode ptaki mają bardziej szaro-różowe nogi i bardziej brązowawe upierzenie, a czubek dzioba jest ciemny. Mają białe plamy na gardle i bokach szyi.

W locie ostrygojad, oprócz białego brzucha, charakterystyczne są szerokie białe paski na górnej stronie skrzydła i szeroka czarna obwódka na ogonie. Ostrygojad lata prosto i z szybkimi uderzeniami skrzydeł, co upodabnia go do kaczki.

Ostrygojady są hałaśliwymi ptakami. Spójny odgłos to przenikliwe, wysokie „kwip kwip” powtarzane kilka razy. Odgłos ostrzegawczy to gwałtownie przyspieszone "pik”.

Ostrygojad jest jedynym przedstawicielem rodzaju ostrygojad w zachodniej Palearktyce. Ostrygojady są głównie wędrowne, ale niektóre osobniki z Europy Zachodniej pozostają na swoich obszarach lęgowych lub przemieszczają się tylko na krótkie odległości. Wiele ostrygojadów występujących zimą w południowo-zachodniej Anglii to osobniki lęgowe z północnej Anglii lub Szkocji. Ptaki lęgowe z południowej Anglii i północno-środkowej Europy zimują w regionie między obszarem lęgowym a Półwyspem Iberyjskim. Niewielka liczba migruje do Maroka. Populacje żyjące w Tunezji i Libii w miesiącach zimowych mają swoje obszary lęgowe w północno-zachodniej części Morza Śródziemnego i Morza Adriatyckiego.

Niewielka część populacji islandzkiej zimuje na wybrzeżu Islandii. Pozostała populacja z Islandii i ptaki lęgowe z Wysp Owczych lecą na Morze Irlandzkie. Ptaki lęgowe z Polski, Norwegii, Szwecji, krajów bałtyckich i Rosji zimują w południowej części Morza Północnego.

Najbardziej wysunięte na południe zimowiska znajdują się na zachodnioafrykańskim wybrzeżu Ghany, ale nie wiadomo jeszcze, gdzie ptaki te się rozmnażają.

Migracja do zimowisk następuje dość szybko po zakończeniu lęgów. Na przykład niektóre europejskie ptaki lęgowe rozpoczynają migrację już w połowie lipca, ale większość migruje w sierpniu lub wrześniu. Migracja powrotna rozpoczyna się już pod koniec stycznia i trwa do kwietnia. Podczas migracji ptaki podążają wzdłuż linii brzegowej i tylko wyjątkowo występują w głębi lądu.

Jak na ptaka brodzącego, ostrygojad całkiem dobrze pływa. Zaobserwowano małe grupy pływające daleko od lądu. Ptaki te prawdopodobnie odpoczywają na wodzie podczas przypływu i w ciemne noce. Ranne i jeszcze niegotowe do lotu ptaki uciekają do wody, gdy są w niebezpieczeństwie, a pisklęta mogą również nurkować i używać skrzydeł, aby dostać się pod wodę.

Ostrygojad żyje na otwartych wybrzeżach i łąkach, a także na piaszczystych i żwirowych plażach. Można go również zobaczyć na polach w głębi lądu. Ostrygojady są silnie związane z wybrzeżami pływowymi ze względu na swoją dietę. Gatunek ten preferuje zatem płytkie wody przybrzeżne, wyspy oraz ujścia rzek i strumieni. Jednak w centralnych częściach Europy gatunek ten jest czasami spotykany na łąkach porośniętych krótką trawą. Miejscem lęgowym w tych regionach są jeziora lub większe rzeki o żwirowych brzegach. Występuje również w sztucznych jeziorach lub stawach, takich jak opuszczone kopalnie i oczyszczalnie ścieków.

Ostrygojady żywią się głównie małżami, które potrafią otwierać. Ostrygojad zjada również owady, skorupiaki, mięczaki i robaki. Typowymi małżami w jego diecie są sercówki i omułki. W głębi lądu głównym pożywieniem ptaków przybrzeżnych są dżdżownice, ale także owady. W przeciwieństwie do większości ptaków morskich, muskularny żołądek ptaków przybrzeżnych nie jest w pełni rozwinięty. Ze względu na technikę otwierania pokarmu dziobem, nie musi on trawić go w żołądku. Potrafi pożreć mniejsze małże za jednym razem. Największe małże, które zjada w całości, mają średnicę 8 milimetrów.

W ciągu dnia ostrygojad żeruje głównie za pomocą wzroku. Małże znajdują się głębiej w błocie za pomocą dotyku i zmieniającego się koloru błota. W nocy ostrygojady używają niemal wyłącznie zmysłu dotyku. Są dobre w odróżnianiu żywych małży od pustych muszli.

Ostrygojady docierają do miąższu większych małży poprzez otwieranie muszli, a robią to na dwa różne sposoby. Pierwszy z nich polega na tym, że ostrygojad przenosi małża na twardą powierzchnię i kładzie go na ziemi płaską stroną do góry. Ostrygojad przytrzymuje małża nogami i ze sztywną szyją i zamkniętym dziobem uderza go pionowo, kołysząc biodrami. Niszczy to jeden z mięśni małża, który zamyka muszlę. Następnie małż jest nieco przekręcany, a ostrygojad używa dzioba, aby go całkowicie otworzyć. Na otwarcie i zjedzenie małża ostrygojad potrzebuje nie więcej niż dziesięć do piętnastu sekund. Twarde małże są czasami zrzucane z wyższego miejsca na ziemię, aby je otworzyć. Inny wariant polega na tym, że ptak przepycha dziób przez połówki muszli, aby uszkodzić mięśnie zamykające muszlę małża. Osobnik zawsze używa tej samej techniki, której uczy się od swoich rodziców i doskonali poprzez praktykę.

Ostrygojady po raz pierwszy zakładają gniazdo w wieku czterech lat. Przeważnie są monogamiczne, ale czasami samce mają dwie samice. Pary są sobie bardzo wierne, a separacja jest rzadkością. Jeśli jeden ptak umrze, drugi tworzy nową parę. Na początku sezonu lęgowego samiec lub para razem wykonują zabawny lot, w którym latają szerokimi łukami, z głębokimi, powolnymi uderzeniami skrzydeł.

Gniazdo ostrygojada jest umieszczane bezpośrednio na ziemi, często na piaszczystych plażach i na wzniesieniach, poza strefą pływów. Preferuje śródlądowe, nieużytkowane łąki. Obecnie ostrygojady coraz częściej gniazdują na płaskich dachach, zarówno w nadmorskich obszarach przemysłowych, jak i w miastach. Ważniejsza od charakteru miejsca gniazdowania jest dostępność pożywienia. Ostrygojady gniazdują również na piaszczystych dachach, w pobliżu placów budowy i linii kolejowych, na dachach krytych strzechą i wikliną.

Ostrygojad to rzucający się w oczy, głośny i nieustraszony ptak, do którego łatwo się zbliżyć. To, wraz z faktem, że jest to ptak wędrowny, który powraca na swoje tereny lęgowe mniej więcej w tym samym czasie na wiosnę, oznacza, że jest rozpoznawany i często zauważany nawet przez tych, którzy nie nazywają siebie obserwatorami ptaków.

Wielkość ostrygojada

Długość ciała ostrygojada od 40 do 47,5 cm.

Rozpiętość skrzydeł ostrygojada ok. 80 cm.

Masa ciała samicy ostrygojada od 445 do 820 g.

Masa ciała samca ostrygojada od 425 do 805 g.

Długość dzioba ostrygojada od 6,5 do 9 cm.

Ile jaj skalda ostrygojad?

Ostrygojad składa od 2 do 5 jaj. Jaja są piaskowo-żółte, z czarnymi plamkami.

Co je ostrygojad?

Ostrygojad żywi się głównie małżami i ślimakami.

Ostrygojad ciekawostki

• Populacja ostrygojada w Polsce od 20 do 35 par lęgowych.
• Ostrygojad to ptak z czerwonym dziobem i czerwonymi nogami.
• Norweskie Towarzystwo Ornitologiczne wybrało ostrygojada na Ptaka Roku 2018 w Norwegii, aby zwrócić uwagę na spadek populacji tego gatunku.
• Średnia długość życia ostrygojada na wolności wynosi 15 lat, a w niewoli może dożyć nawet 30 lat. Rekord należał do osobnika znalezionego w 1993 roku. Ostrygojad był zaobrączkowany w Holandii w 1949 roku, ptak miał 44 lata.
• Ostrygojad zwyczajny to ptak narodowy Wysp Owczych. Zwany jest Tjaldur w języku farerskim. Jego przybycie z zimowych kwater jest obchodzone co roku 12 marca w święto Grækarismessa, które jest również uważane za początek wiosny. W XIX-wiecznej piosence zatytułowanej Fuglakvæði, bohater narodowy Wysp Owczych Nólsoyar Páll śpiewał o ostrygojadzie, który od tego czasu jest postrzegany jako symbol dążenia Wysp Owczych do niepodległości.
• W północnej Szkocji mówiło się, że jeśli zbliżysz się zbytnio do jego gniazda, ostrygojad gniewnie krzyknie "Bee gleechk! Bee gleechk!", co w szkockim galickim oznacza "Bądź mądry" lub "Uważaj!”.

Źródła zdjęć i treści:

• Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012 wyd. 2015 Tomasz Chodkiewicz, Lechosław Kuczyński, Arkadiusz Sikora, Przemysław Chylarecki, Grzegorz Neubauer, Łukasz Ławicki, Tadeusz Stawarczyk.
• Breeding Birds of Europe: Divers to Auks v. 1: A Photographic Handbook Autorzy: Alfred Limbrunner, Manfred Pforr.
• Peterson Field Guide To Birds Of North America, Second Edition (Peterson Field Guides). Autor Roger Tory Peterson.
• Ptaki krukowate Polski Autorzy: Leszek Jerzek , Brendan P. Kavanagh , Piotr Tryjanowski.
• Przewodnik Collinsa. Autorzy: Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom.
• Ptaki The Sibley Guide to Birds, 2nd Edition (Sibley Guides). Autor: David Allen Sibley.
• The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds Autorzy: Terres, John K.
• Europe's Birds. Autorzy: Andy Swash, Rob Hume, Hugh Harrop, Robert Still.
• Encyklopedia ilustrowana. Autor: Andrzej G. Kruszewicz.
• Ptaki Polski Dominik Marchowski com.pl.
• Ptaki świata Autor: praca zbiorowa.
• https://pl.wikipedia.org/
• https://pixabay.com/