Kopciuszek zwyczajny

Kopciuszek jest małym ptakiem, który przystosował się do życia w miastach i parkach miejskich. Nazwa kopciuszek zwyczajny pochodzi od upierzenia samca, który jest szaro-czarne z czerwonym ogonem. Dawniej kopciuszek zwyczajny zaliczany był do drozdów, ale obecnie jest klasyfikowany jako mały gatunek ptaka muchołówkowatego.

Samiec kopciuszka: Upierzenie koloru od węgla drzewnego do czarnego, z rudawym ogonem, bladym brzuchem i jasnym płatem skrzydeł (podgatunek południowo-wschodni z rudym brzuchem i bez płata skrzydeł). Samica kopciuszka: Szarobrązowa ogólnie, z wyjątkiem końcówki ogona. Brak pomarańczowego odcienia na piersi i brzuchu samicy. Młode osobniki przypominają dorosłą samicę, brak im bufiastych plamek. Może skakać po ziemi jak CR, ale są bardziej skłonne do biegania. Również pokazuje bardziej wyprostowaną postawę.

Kopciuszek to bardzo pospolity ptak. Naturalne ogrody i dobrze utrzymane sady ze starszymi drzewami stanowią odpowiednie siedliska dla tego gatunku.

Liczebność kopciuszka w Polsce szacuje się od 1 100 000 do 1 400 000 par lęgowych.

Kopciuszek zwyczajny należy do grupy szarych ptaków w Polsce.

Co je kopciuszek zwyczajny?

Dieta Kopciuszka składa się głównie z małych bezkręgowców, ale pokarm roślinny, zwłaszcza jagody, odgrywa również pewną rolę. Spektrum ofiar jest zróżnicowane, obejmuje ponad 50 rodzin owadów, różne pajęczaki - zwłaszcza pająki sieciowe i drapieżniki tkaczy - a także różne gatunki innych, głównie żyjących na ziemi stawonogów i ślimaków. Owady, pająki i inne bezkręgowce.

Gdzie żyje kopciuszek zwyczajny?

Kopciuszek zwyczajny jest jedynym gatunkiem z rodziny, którego zasięg występowania rozciąga się od górzystych regionów Azji Środkowej na zachód do górzystych regionów Morza Śródziemnego i Europy, a także do umiarkowanych nizinnych regionów północno-wschodniej, środkowej i zachodniej Europy.

Jako jedyny gatunek ptaka Zachodniej Palearktyki, kopciuszek zwyczajny zamieszkuje wszystkie piętra wysokościowe od poziomu morza do gór, sporadycznie nawet do niższych wysokości. Pierwotne siedliska kopciuszka zwyczajnego obejmują już szeroki zakres suchych i wilgotnych terenów górskich i skalistych; ponadto kruk czarna zasiedla obecnie wiele siedlisk stworzonych przez człowieka.

Wspólną cechą wszystkich siedlisk pierwotnych jest otwarty, w dużej mierze niezatłoczony charakter oraz brak wyższej, gęstej roślinności. W tych siedliskach występują co najmniej pojedyncze skały lub głazy, które są ważne jako miejsca lęgowe lub miejsca oczekiwania. Warunki klimatyczne i orograficzne siedlisk podstawowych są bardzo zróżnicowane. Przykładem mogą być łagodne, słabo porośnięte piargami zbocza górskie i wzniesienia w Mongolii, strome wąwozy i zbocza z przylegającymi wysokogórskimi półpustyniami w suchych dolinach wewnętrznych Himalajów lub skaliste maty i zwały głazów na krawędziach lodowców w wysokich górach Europy i Azji.

Migracja do Europy Środkowej rozpoczyna się już w styczniu, a pierwsze ptaki przylatują na tereny lęgowe pod koniec lutego. Migracja do domu jest najbardziej intensywna w połowie marca, a we wschodniej i północnej Europie ostatni powracający przybywają dopiero na początku czerwca. Nierzadko zdarza się, że niektóre ptaki nie trafiają w cel.

Przyjmuje się, że we wczesnej fazie migracji rudzik przemieszcza się w ciągu dnia w swoistej "migracji ukradkowej", poświęcając po drodze stosunkowo dużo czasu na polowanie. Później, gdy trzeba pokonać duże odległości, wędruje nocą - podobnie jak inne owadożerne ptaki wędrowne - a następnie odpoczywa w ciągu dnia na obszarach bogatych w owady. Uważa się, że wędrówki rudzika odbywają się w ciągu dnia.

Fakty o kopciuszku zwyczajnym

Życie w mieście kopciuszka zwyczajnego

Kopciuszek zwyczajny jest wielkości rudzika jest mieszkańcem elektrowni, terenów przemysłowych i budynków z rzadkimi chwastami i kamienistymi obszarami do żerowania. Osoby wcześnie wstające z łóżka mogą czasem usłyszeć nastrojowy, drapiący śpiew kopciuszka zwyczajnego odbijający się echem od budynków w miastach, jak również na terenach przemysłowych - dźwięk przypominający szlifowanie szkła.

W swoim podstawowym zasięgu w Europie kopciuszek zwyczajny jest gatunkiem górskim, który przystosował się do wsi, miast i miasteczek. Jego śpiew jest powszechnym tłem dźwiękowym od Afryki Północnej do południowej Szwecji i od Francji do Gruzji. Ptaki europejskie zimują prawie tak daleko na południe jak Róg Afryki i kopciuszek zwyczajny jest zarówno migrantem wysokościowym, jak i krótko- i długodystansowym, zwłaszcza im dalej na wschód.

Kopciuszek zwyczajny preferuje siedliska skalne i piargowe, ale generalnie unika obszarów bardziej wilgotnych i gęstej roślinności, chyba że w pobliżu znajdują się budynki. W Polsce, możesz spotkać kopciuszka zwyczajnego na przedwiośniu i nawet w zimie, ale jego ulubione lokalizacje są prawie zawsze w pobliżu sąsiednich budynków i obszarów niezagospodarowanych.

Nie każdy kopciuszek zwyczajny widziany w Polsce jest formą, która rozmnaża się i zimuje. Kopciuszek zwyczajny ma pięć podgatunków, z których dwa z Azji

Co je kopciuszek zwyczajny?

Dieta kopciuszka jest stała i zmienna sezonowo, ale obraca się wokół małych i średnich bezkręgowców, jagód i owoców, które w większości są pobierane na ziemi, podobnie jak rudzika.

Zmienna dieta kopciuszka zwyczajnego składa się z wszystkiego, od mrówek, mszyc i koników polnych po dżdżownice, pszczoły i karaluchy, a na deser jeżyny, bzy, czereśnie i wiciokrzewy, czasem popijane nektarem. Wiosną lwią część diety stanowią mrówki, jesienią dominują bzy.

Kopciuszek zwyczajny i pleszka zwyczajna

Aby uniknąć konkurencji ekologicznej w miejscach, gdzie żyją obok siebie kopciuszek zwyczajny (Phoenicurus ochruros) i pleszka zwyczajna (Phoenicurus phoenicurus) żyją bardzo blisko siebie (jak np. w wioskach Europy Środkowej), kopciuszek zwyczajny rozmnaża się średnio 19 dni wcześniej niż pleszka zwyczajna i specjalizuje się w gąsienicach, pająkach, larwach korników i mrówek, podczas gdy pleszka zwyczajna koncentruje się na dorosłych owadach i larwach chrząszczy. Ta ekologiczna różnica utrzymuje się w dużej mierze również w siedliskach, w których oba gatunki się nie pokrywają.

Jak żyje kopciuszek zwyczajny?

Zimą kopciuszek zwyczajny jest zazwyczaj samotnikiem, choć może występować w parach lub małych grupach do pięciu lub sześciu osobników w miejscach o bogatszych źródłach pożywienia. W sezonie lęgowym łączy się w pary i staje się terytorialny, choć gniazda mogą znajdować się nawet 5 m od siebie. Samiec ogłasza swoje pragnienia poprzez śpiew z często bardzo wysokich słupków.

Kopciuszek zwyczajny jest gatunkiem monogamicznym i może mieć do trzech lęgów w każdym sezonie, tempo produkcji być może umożliwione przez jego niedawną adaptację do hodowli w miastach. Jednak część samców błądzi, by zapłodnić sąsiednie samice. Zachowanie to jest szczególnie częste, gdy pojawia się wiele lęgów i jest więcej okazji.

Zaloty kopciuszków zwyczajnych polegają na tym, że samce bezustannie gonią samice, przeplatając to lądowaniem bezpośrednio przed ich przeznaczeniem i "tańczeniem" poprzez skręcanie z boku na bok. Samica w końcu okaże swoją gotowość, trzymając głowę w górze, opuszczając skrzydła, wachlując nieco ogonem i strosząc pióra, co wywoła u samca gorące drżenie skrzydeł bezpośrednio przed kopulacją.

Gniazdo kopciuszka zwyczajnego

Gniazdo kopciuszka zwyczajnego jest zazwyczaj budowane wyłącznie przez samicę w szczelinie lub pęknięciu w skale lub ścianie z suchej trawy i liści, wyłożone włosami, wełną i piórami. Do niego składane jest od czterech do sześciu lekko nakrapianych białych lub bladoniebieskich jaj, które wykluwają się po inkubacji przez samą samicę przez około dwa tygodnie.

Po wykluciu się młodych samiec kopciuszka zwyczajnego przypomina sobie o swoich obowiązkach i oboje rodzice karmią pisklęta przez około dwa i pół tygodnia, zanim pisklęta po raz pierwszy wyjdą z gniazda. Po tym okresie wracają do gniazda na grzędę na okres do 10 dni, a grupa rodzinna może żerować i stadować razem przez miesiąc. Ponieważ odnotowano, że kopciuszek zwyczajny żyje przez ponad 10 lat, zdrowa dorosła para może wydać na świat około 50 młodych, biorąc pod uwagę, że ptaki mogą rozmnażać się w pierwszym pełnym roku życia, nawet jeśli mają jeszcze brązowe skrzydła niedojrzałości.

Środkowej znane są pod ogólnym terminem "wschodni kopciuszek zwyczajny" i od czasu do czasu pojawiają się jako goście w Europie Zachodniej.

Długość życia kopciuszka zwyczajnego

Najstarszy wiek zaobrączkowanego kopciuszka zwyczajnego jak dotąd odnotowano w Niderlandach, miał 10 lat i 2 miesięcy, został zabity przez człowieka

Wielkość kopciuszka zwyczajnego

Długość ciała kopciuszka zwyczajnego od 14 do 16 cm.

Rozpiętość skrzydeł kopciuszka zwyczajnego od 23 do 26 cm.

Masa ciała kopciuszka zwyczajnego od 14 do 18 g.

Liczba jaj w gnieździe kopciuszka zwyczajnego

Kopciuszek zwyczajny składa 4 - 6 jaj. Jaja kopciuszka zwyczajnego są białe.

Liczba lęgów kopciuszka zwyczajnego

Kopciuszek zwyczajny ma dwa lęgi.

Ptak podobny do kopciuszka to pleszka zwyczajna

Ptak podobny do kopciuszka to pleszka zwyczajna (Phoenicurus phoenicurus). Samice pleszki zwyczajnej są podobne do samic kopciuszka, różnica polega na tym, że samice pleszki zwyczajnej posiadają rudawe lub płowo-pomarańczowe spód ciała. Śpiew pleszki zwyczajnej jest bardziej złożony i rozbudowany niż u kopciuszka. Odnotowano krzyżowanie się pleszki z kopciuszkiem.

Kopciuszek to ptak z czerwonym ogonem.

Ten czerwony ogon kopciuszka jest najbardziej widoczny, gdy ma skrzydła jest rozłożone lub w locie. Kopciuszek zwyczajny na zachodzie ma ciemniejszy wygląd; samce są łupkowo-czarne, podczas gdy samice są dymnie szarawe. Kopciuszek zwyczajny na wschodzie mają jaśniejszy wygląd; samce ptaków mają dużo pomarańczowego koloru na podbrzuszu, podczas gdy samice mają ciepły brązowy kolor. Kopciuszek zwyczajny to ptak z czerwonym ogonem. Mały ptaszek z rudym ogonem to kopciuszek. 

Jak długo żyje kopciuszek zwyczajny?

• Kopciuszek zwyczajny żyje średnio dwa lata, ale może przeżyć nawet 10 lat.

Kopciuszek ciekawostki

Kopciuszek jest wielkości wróbla, istotnie nieco mniejszy i istotnie bardziej smukły. Kopciuszek to ptak podobny do wróbla z czerwonym ogonem. Kopciuszek ma masę ciała ok. 15 gramów, długość ciała ok 15 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 25 cm, natomiast wróbel przy masie ciała 20-40 gramów, ma nieco większą długość ok. 17 cm, rozpiętość skrzydeł wróbla jest mniejsza tylko ok. 21 cm.

• Kopciuszek to mały szary ptaszek mniejszy od wróbla.
• Kopciuszek to ptak z pomarańczowym ogonem.
• Kopciuszek to ptak podobny do wróbla z pomarańczowym ogonem.
• Kopciuszek to ptak podobny do wróbla z czerwonym ogonem.

Kopciuszki zwyczajne wykazuj umiarkowaną wierność między latami, wynoszącą poniżej 50% powracających samców i około 30% powracających samic. Jednak trochę ponad 50% samców i nieco mniej niż 50% samic zmieniło terytorium na badanym obszarze między kolejnymi sezonami. Większość samców kopciuszka zwyczajnego przeniosła się na sąsiednie terytorium, podczas gdy samice przeniosły się średnio dalej ok. 300 m podczas gdy samce poniżej 200m.

Lokalne doświadczenie jest ważne przy wyborze terytorium u samców kopciuszków, podczas gdy samice kopciuszków wykorzystują inne wskazówki, takie jak jakość gniazd i partnerów, do podejmowania decyzji o rozproszeniu.

Sukces lęgowy (nieudanych lęgów i liczby piskląt) w poprzednim sezonie na prawdopodobieństwo międzyrocznych zmian terytorium nie ma wpływu na migrację.

Kopciuszki zwyczajne wykazywały tendencję do zmiany terytoriów w kierunku obszarów o wyższym odsetku zadrzewienia, co prawdopodobnie mogło zapewnić pewne korzyści, np. podaż pożywienia i zagłębień gniazdowych, niższe wskaźniki konkurencji i drapieżców.

Źródła zdjęć i treści:

• Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012 wyd. 2015 Tomasz Chodkiewicz, Lechosław Kuczyński, Arkadiusz Sikora, Przemysław Chylarecki, Grzegorz Neubauer, Łukasz Ławicki, Tadeusz Stawarczyk.
• Breeding Birds of Europe: Divers to Auks v. 1: A Photographic Handbook Autorzy: Alfred Limbrunner, Manfred Pforr.
• Peterson Field Guide To Birds Of North America, Second Edition (Peterson Field Guides). Autor Roger Tory Peterson.
• Ptaki krukowate Polski Autorzy: Leszek Jerzek , Brendan P. Kavanagh , Piotr Tryjanowski.
• Przewodnik Collinsa. Autorzy: Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom.
• Ptaki The Sibley Guide to Birds, 2nd Edition (Sibley Guides). Autor: David Allen Sibley.
• The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds Autorzy: Terres, John K.
• Europe's Birds. Autorzy: Andy Swash, Rob Hume, Hugh Harrop, Robert Still.
• Encyklopedia ilustrowana. Autor: Andrzej G. Kruszewicz.
• Ptaki Polski Dominik Marchowski com.pl.
• Ptaki świata Autor: praca zbiorowa.
• https://pl.wikipedia.org/
• https://pixabay.com/