Ptak dzięcioł duży

Dzięcioł duży to liczny i szeroko rozpowszechniony ptak rezydent w dużej części północnej Eurazji, a także północną Afrykę i zasiedla lasy niemal każdego rodzaju, a także parki i bogate w drzewa ogrody. Nazwa "dzięcioł duży" służy odróżnieniu gatunku od innych pospolitych w jego siedlisku "dzięciołów plamistych". Upierzenie jest przeważnie czarne z wierzchu i białe od spodu, z wyjątkiem czerwonej okolicy odbytu. Kilka podgatunków ma również trochę czerwieni na piersi. Skrzydła mają duże, owalne, białe łaty na górnej stronie. Samiec dzięcioła dużego ma czerwoną łatę na szyi, natomiast samica ma całkowicie czarną koronę.

Dzięcioł duży jest najmniej wyspecjalizowanym rodzimym gatunkiem dzięcioła i przez to najpospolitszym. Można go spotkać zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych, ale także w parkach i w krajobrazie uprawnym, pod warunkiem, że są tam aleje, wiatrołomy lub małe grupy drzew.

Dzięcioł duży rozmnaża się w lasach i wszelkiego rodzaju krajobrazach uprawnych. Dzięcioł duży szuka swojego pokarmu w prawie wszystkich warstwach roślinności. W lecie żywi się głównie owadami i innymi bezkręgowcami, w zimie głównie pokarmem roślinnym, np. nasionami drzew iglastych.

Wielkość dzięcioła dużego

W przeciwieństwie do swojej nazwy, dzięcioł duży jest stosunkowo małym gatunkiem dzięcioła.

Długość ciała dzięcioła dużego od 20 do 24 cm.

Rozpiętość skrzydeł dzięcioła dużego od 34 do 39 cm.

Waga dzięcioła dużego od 60 do 110 g.

Dzięcioł duży (Dendrocopos major), dzięcioł średni (Dendrocoptes medius), i dzięciołek, dzięcioł mały (Dryobates minor), porównanie

Upierzenie dzięcioła dużego jest bardzo podobne do upierzenia dzięcioła średniego (Dendrocoptes medius) i dzięciołek, dzięcioła małego (Dryobates minor), które również występują w Polsce i Europie.

Dzięcioł średni mierzy od 20 do 22 centymetrów i jest podobny u obu płci. Od dzięcioła dużego odróżnia się dużymi czerwonymi znakami na głowie, czarnymi znakami na głowie, które nie rozciągają się na szyję i dziób oraz szerszymi i półokrągłymi białymi plamami na ramionach na wierzchu skrzydeł. Mierzący od 14 do 16 centymetrów dzięcioł mniejszy jest znacznie mniejszy od dzięcioła dużego. Ponadto brak u niego czerwonej okolicy odbytu, a czarny pasek brody nie sięga do szyi. W przeciwieństwie do dzięcioła dużego i średniego jego grzbiet jest opasany. Samica pozbawiona jest czerwonych oznaczeń głowy, dlatego jest całkowicie czarno-biało ubarwiona.

Dzięcioł duży jest trudniejszy do odróżnienia od wielu innych gatunków dzięciołów. Należą do nich dzięcioł białoszyi, dzięcioł syryjski (Dendrocopos syriacus) i dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), oba występujące w Europie. U tych gatunków jednak czarna pręga na brodzie nie sięga do szyi. Samiec dzięcioła białogrzbietego posiada również czerwone oznaczenia głowy, które sięgają do czoła.

Ptak dzięcioł duży

Mimo zróżnicowanego, kontrastowego upierzenia, dzięcioł duży jest stosunkowo niepozornym ptakiem. Jest bardzo elastyczny pod względem żerowania i siedliska, dlatego występuje wszędzie, gdzie są krzewy lub drzewa. Dzięcioł w poszukiwaniu pokarmu przeszukuje pnie od dołu do góry. Ruchy dzięcioła dużego są szarpane. Podczas wspinaczki wykonuje małe skoki, ruszając jedną nogą i lądując drugą.

Co je dzięcioł duży?

Dzięcioł duży je głównie pokarm zwierzęcy, taki jak owady oraz ich larwy i poczwarki w cieplejszych okresach. Dzięcioł żeruje od dołu do góry pnia drzewa, czepiając się kory w poszukiwaniu tuneli wykopanych przez owady. Dzięcioł wyrąbuje tunel i czubkiem swojego lepkiego języka łapie zdobycz. Dzięcioł duży żywi się również drobnymi kręgowcami. Na przykład, rozbija gniazda ptaków śpiewających lub mniejszych gatunków dzięciołów, aby posilić się jajami lub pisklętami.

Zimą dzięcioł duży żywi się głównie pokarmem roślinnym. Nasiona z drzew iglastych stanowią wtedy większość jego diety. Oprócz nasion dzięcioł duży zjada orzeszki pszczele, żołędzie, orzechy, jagody, a także regularnie odwiedza karmiki, także na terenach miejskich.

Jak śpiewa dzięcioł duży?

Kontaktowym zawołaniem dzięcioła dużego jest głośny metaliczny rechot, który powtarza czasem dwa lub więcej razy, mniej więcej raz na sekundę.

Dzięcioł duży bębni w celu wyznaczenia terytorium, przy czym samiec bębni znacznie częściej niż samica.

Ciekawostki o dzięciołach dużych

Dzięcioły duże mają na swoich stopach wspinaczkowych spiczaste, zakrzywione pazury, którymi przytrzymują się kory. Dwa pazury skierowane do przodu i dwa do tyłu. Ich skóra jest niezwykle gruba, co chroni je przed ukąszeniami owadów.

Sprężyste, przypominające staw połączenie szerokiej podstawy dzioba z czaszką amortyzuje drgania powstające podczas rzeźbienia dziupli dzięcioła.

Aby zapobiec wdychaniu drobinek drzewa podczas szukania owadów, nozdrza dzięcioła dużego pokryte są drobnymi piórami.

Dzięcioł duży był Ptakiem Roku w Niemczech w 1997 roku.

Dzięcioł duży był Ptakiem Roku w Szwajcarii w 2016 roku.

Bębnienie dzięcioła dużego

"Bębnienie", bardzo szybka sekwencja około 10-15 uderzeń dziobem trwająca do 2 sekund, służy do wabienia samic w okresie godowym oraz do wytyczania terytoriów. Bębnienie słychać już późną zimą, a zwłaszcza wczesną wiosną. Samce zaczynają bębnić, gdy tylko zbudowana przez nie jama jest gotowa do zajęcia.

O ile dziobanie i uderzanie dzięcioła w pnie drzew można usłyszeć przez cały rok, o tyle intensywne bębnienie jest typowe dla okresu lęgowego od grudnia. Samice również bębnią, demonstrując swoją obecność.

Jaja dzięcioła dużego

Samica dzięcioła dużego składa od czterech do siedmiu białych jaj.

Ptak podobny do dzięcioła dużego to dzięcioł białoszyi.

Ptak podobny do dzięcioła dużego to dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus), znany też, jako dzięcioł syryjski. Dzięcioł duży i dzięcioł białoszyi, są bardzo do siebie podobne, można te dzięcioły odróżnić po plamach na głowie. Dzięcioł duży ma pomiędzy białą plamą na głowie, a białą plamą na szyi czarny pasek, natomiast dzięcioł białoszyi ma te plamy połączone. Samice tych dwóch gatunków, które nie posiadają czerwonych piór na głowie, można również odróżnić po tych plamach.

W przeciwieństwie do innych gatunków dzięciołów, samiec dzięcioła dużego ma na głowie tylko czerwony pasek, a nie "czapkę". Taką czapeczkę ma dzięcioł średni (Dendrocoptes medius), dzięcioł mały (Dryobates minor) i dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus). zwany również dzięciołem syryjskim.

Źródła zdjęć i treści:

• Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012 wyd. 2015 Tomasz Chodkiewicz, Lechosław Kuczyński, Arkadiusz Sikora, Przemysław Chylarecki, Grzegorz Neubauer, Łukasz Ławicki, Tadeusz Stawarczyk.
• Breeding Birds of Europe: Divers to Auks v. 1: A Photographic Handbook Autorzy: Alfred Limbrunner, Manfred Pforr.
• Peterson Field Guide To Birds Of North America, Second Edition (Peterson Field Guides). Autor Roger Tory Peterson.
• Ptaki krukowate Polski Autorzy: Leszek Jerzek , Brendan P. Kavanagh , Piotr Tryjanowski.
• Przewodnik Collinsa. Autorzy: Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom.
• Ptaki The Sibley Guide to Birds, 2nd Edition (Sibley Guides). Autor: David Allen Sibley.
• The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds Autorzy: Terres, John K.
• Europe's Birds. Autorzy: Andy Swash, Rob Hume, Hugh Harrop, Robert Still.
• Encyklopedia ilustrowana. Autor: Andrzej G. Kruszewicz.
• Ptaki Polski Dominik Marchowski com.pl.
• Ptaki świata Autor: praca zbiorowa.
• https://pl.wikipedia.org/
• https://pixabay.com/